Najbardziej popularnym rodzajem wentylacji domów jednorodzinnych w Polsce jest wentylacja naturalna, czyli grawitacyjna. Siłą napędową jest różnica gęstości powietrza zimnego na zewnątrz pomieszczeń i ciepłego, znajdującego się w pomieszczeniach.

Jednakże w budynkach energooszczędnych konieczne jest zastosowanie dobrej, szczelnej izolacji, zatem wentylacja naturalna jest w nich niewystarczająca. Dlatego takie domy muszą być wyposażone w wysokiej jakości wentylację mechaniczną, która posiada także funkcję odzysku ciepła.

Po co mechaniczna?

Od 2014 roku obowiązują zmienione warunki techniczne w budownictwie, zaostrzające minimalne wymagania energetyczne, jakim muszą sprostać poszczególne elementy budynków, w tym także instalacje wentylacji i klimatyzacji. Na naturalną wentylację nie ma w nich miejsca, z uwagi na szczelność przegród zewnętrznych.

Pozostaje więc zainstalowanie mechanicznego systemu nawiewno – wywiewnego.

Na początek należy ustalić, czy wentylacja ma filtrować powietrze wpływające do domu i odzyskiwać ciepło z powietrza usuwanego, czy też wystarczy prostszy układ z odpowiednim sterowaniem.

Jeśli nie musimy filtrować powietrza zewnętrznego, można zainstalować prosty i energooszczędny układ wentylacji wyciągowej. Jednym z jej rodzajów jest wentylacja mechaniczna sterowana poziomem wilgotności w pomieszczeniu, zapewniająca skuteczną wentylację niezależnie od warunków atmosferycznych.

Powietrze w takiej instalacji dostarczane jest przez nawiewniki okienne lub ścienne. Napędem jest wentylator, który usuwa zużyte powietrze poprzez przewody wentylacyjne poza obręb budynku, np. wyrzutnią ponad dach.

Jeśli jednak interesują nas zalety płynące z mieszkania w prawdziwym domu energooszczędnym, konieczne jest założenie wentylacji z odzyskiem ciepła.

Z życia wzięte

Praktyczne aspekty mieszkania w domu, w którym zastosowano wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła przedstawiamy poniżej.

Analizowany jest dom dwukondygnacyjny z pełnym piętrem i garażem o powierzchni 200 m2 (parter 120 m2, piętro 80 m2), wysokość pomieszczeń na parterze – 2,85 m, na piętrze – 2,70 m.

Jakie efekty chciał uzyskać właściciel domu decydując się na tego rodzaju wentylację?

·    wymiana powietrza na poziomie 0,5–1,0 (kubatura budynku 600 m3);
·    instalacja niewidoczna dla osób postronnych;  
·    chłodzenie powietrza latem – przy zewnętrznej temperaturze powyżej 30°C, temperatura wewnątrz około 25°C;
·    współpraca z okapem kuchennym;
·    odzysk ciepła przez wymiennik obrotowy - brak w nim odprowadzenia skroplin, brak zamarzania/szronienia wymiennika;
·    zastosowanie dodatkowej nagrzewnicy wodnej – obniża koszty eksploatacji.  

Z jakich elementów składa się instalacja?
·    centrala typu obrotowego, o wydajności 700 m3/h przy ciśnieniu 250 Pa i o sprawności powyżej 80 proc.; czerpnie i wyrzutnie powietrza z aluminium, ø 200 mm;
·    szczelne przepustnice ø 200 mm ze sprężyną powrotną, sterowane napięciem 24 V poprzez centralę (w przypadku braku prądu przepustnice zamykają się same, odcinając powietrze zewnętrzne od całej instalacji – nie dopuszczają do tzw. zimnych przedmuchów);
·    wodna nagrzewnica kanałowa zasilania z kotła kondensacyjnego, ø 250 mm, regulowana zaworem trójdrogowym z siłownikiem, dodatkowa pompa o mocy 5 W na tzw. krótkim obiegu;
·    chłodnica (3,5 kW) na bezpośrednie odparowanie zasilania z agregatu skraplającego on-off o takiej samej mocy;
·    tłumiki akustyczne – nawiew zapewnia kulisa JTH z uwagi na trzykrotnie mniejsze opory powietrza, niż w normalnych rozwiązaniach;
·    wywiew – standardowy tłumik o dł. 900 mm.

Ile kosztował ten system w analizowanym budynku? Montaż i instalacja wyniosły 25.000 zł. Koszty eksploatacji dotyczyły wymiany dwóch filtrów EU5 - 230 zł, następnie zużycie energii elektrycznej w okresie od kwietnia do października wyniosło 491 kW, co kosztowało 320 zł, z czego około 315 kW to prąd zużyty do napędu wentylatorów, a 176 kW – przez agregat schładzający.

Jak sam właściciel domu ocenia działanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła i komfort mieszkania?
-    Uważam, że warto zastosować w domu ten typ wentylacji, ponieważ podwyższa komfort życia w budynku – zawsze mamy dopływ powietrza zewnętrznego w ustalonej przez nas ilości. Nie ma uczucia duszności, braku tlenu. Nigdy nie otwieramy okien, żeby wietrzyć, więc izolujemy się od kurzu, pyłu i hałasu z zewnątrz. W domu nie ma much ani innych owadów. Podczas kąpieli w wannie lub pod prysznicem, na lustrze i szybach okien nie wykrapla się para wodna. Korzystając z kominka, mamy równomiernie rozprowadzone ciepłe powietrze – nie ma ciepłej „poduszki” na piętrze. - mówi właściciel budynku.

Instalacja w analizowanym przypadku kosztowała więcej, niż standardowa, z uwagi na jej stopień złożoności. Jednakże można przyjąć, że w systemach mniej zaawansowanych koszt montażu wraz z materiałami, to równowartość zastosowanej centrali.

Jedno jest pewne - wentylacja grawitacyjna, rozwiązanie najbardziej tradycyjne, sprawdzała się doskonale w domach budowanych w latach 20. czy 50., które pełne były nieszczelności zapewniających stały dopływ świeżego powietrza.

Dzisiaj, gdy budynki powstają w oparciu o zaawansowane technologie zapewniające wysoką szczelność i izolacyjność, tylko wentylacja mechaniczna, najlepiej z odzyskiem ciepła, może zapewnić mieszkańcom domu właściwą jakość powietrza i przyjazny klimat.

Ewa Grochowska

Źródła:
-    okieminzyniera.pl
-    www.muratorplus.pl
-    www.budujemydom.pl