Od wejścia Polski do Unii Europejskiej (UE), prawodawstwo polskie podlega sukcesywnej transformacji wynikającej z potrzeby dostosowania do obowiązujących w UE przepisów. W zakresie gospodarki wodnej, kluczowe znaczenie mają dwie dyrektywy: Ramowa Dyrektywa Wodna oraz Dyrektywa Powodziowa.
Kładą one nacisk na zintegrowane zarządzanie zasobami wodnymi. Nadrzędnym celem gospodarki wodnej w Polsce, wskazanym w projekcie Polityki Wodnej Państwa do roku 2030, jest „zapewnienie powszechnego dostępu ludności do czystej i zdrowej wody oraz istotne ograniczenie zagrożeń wywołanych przez powodzie i susze w połączeniu z utrzymaniem dobrego stanu wód i związanych z nimi ekosystemów, przy zaspokojeniu uzasadnionych potrzeb wodnych gospodarki, poprawie spójności terytorialnej i dążeniu do wyrównania dysproporcji regionalnych”. Cele te wpisują się również w szerszy kontekst polskich i unijnych strategii rozwojowych, w ideę rozwoju zrównoważonego, zielonej gospodarki oraz ochrony środowiska.
Niekwestionowaną korzyścią integracji międzysektorowej i transformacji prawa jest zwiększanie spójności działań krajowych i regionalnych (wojewódzkich) z szerszą polityką europejską i czytelność celów długoterminowych, opartych o idee rozwoju zrównoważonego. Prawne i strategiczne narzędzia europejskie, krajowe (ujęte w programy) i regionalne, stanowią z kolei podstawę dla tworzenia i wykorzystania narzędzi lokalnych na potrzeby realizacji konkretnych działań na terenie gmin i miast. Wytyczne wyższego rzędu wskazują jednoznacznie, jakie cele należy osiągnąć, a nawet jakie działania szczegółowe gmina winna realizować. Realizacja celów strategicznych odbywa się na różnych płaszczyznach, np. prawnofinansowej — poprzez wprowadzanie motywacji ekonomicznej. Oznacza ona opłaty za korzystanie z zasobów środowiska i kary za jego zanieczyszczanie oraz dopłaty do lokalnych systemów małej retencji.
Jednak nie mniej ważne są decyzje związane z zagospodarowaniem przestrzennym, zapisane w podstawowych dokumentach planistycznych (studium i mpzp; por. kolejny rozdział nt. roli urbanistyki i architektury w gospodarowaniu wodą), gdyż skuteczność gospodarowania wodą w miastach zależy nie tylko od sprawności infrastruktury wodno-kanalizacyjnej i przeciwpowodziowej, ale przede wszystkim od stopnia uszczelnienia gruntów i możliwości zagospodarowania deszczówki na miejscu zaistnienia opadów. Gminy i miasta mają dużą swobodę przy konstruowaniu własnych programów strategicznych, które stanowią podstawę efektywnego działania na swoim terenie. Niestety, cele społeczno-gospodarcze w lokalnych strategiach najczęściej formułowane są w oderwaniu od korzyści wynikających z zarządzania potencjałem przyrodniczym ekosystemów.
Także gospodarowanie wodami uwzględniane jest zwykle jedynie w wąskim zakresie, niezbędnym do zaspokajania potrzeb wodnych ludności i gospodarki oraz zabezpieczenia przed powodzią. Rzadkością są strategie i programy lokalne, uwzględniające potrzeby małej retencji w zlewniach miejskich lub renaturyzacji rzek i biocenoz dolinnych w celu poprawy jakości wody. Planowanie i koordynowanie działań dla skutecznego wykorzystania usług ekosystemów oraz błękitnej i zielonej infrastruktury w przestrzeni miejskiej jest więc bardzo złożone, zwłaszcza że transformacja świadomości społecznej trwa znacznie dłużej niż zmiany aktów prawnych
więcej na www.sendzimir.org.pl/
Autor artykułu:
Planergia |
Planergia to zespół doświadczonych konsultantów i analityków posiadających duże doświadczenie w pozyskiwaniu finansowania ze środków pomocowych UE oraz opracowywaniu dokumentów strategicznych. Kilkaset projektów o wartości ponad 1,5 mld zł to nasza wizytówka.
Planergia to także dopracowane eko-kampanie, akcje edukacyjne i informacyjne, które planujemy, organizujemy, realizujemy i skutecznie promujemy.