– takie pytanie zadaliśmy w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Warszawie. Jak się okazuje różnica pomiędzy wsparciem udzielanym inwestorom indywidualnym, a instytucjonalnym jest kolosalna – dla pojedynczego przedsięwzięcia sięga 2 a nawet 3 rzędów wielkości.  Trudno bowiem porównywać średnio 8-tysięczne dofinansowanie dla gospodarstwa domowego na zakup i montaż kolektorów słonecznych z 12-milionowym wsparciem udzielanym, np. miastu Rzeszów, na kompleksową termomodernizację i poprawę zarządzania energią w tamtejszym szpitalu wojewódzkim.

Z szacunków NFOŚiGW wynika, że nie tylko budowa, ale również modernizacja budynków z użyciem technologii energooszczędnych w perspektywie kilkunastu lat jest opłacalna i często nie wymaga  dodatkowego wsparcia publicznego. Produkty finansowe, jakie oferuje w tym zakresie NFOŚiGW, mają na celu:

-  po pierwsze - dodatkowo zachęcić inwestorów, by nie odwlekali swoich energooszczędnych przedsięwzięć,

- po drugie - poprzez pobudzenie dyskusji w tym obszarze, podnieść świadomość społeczną na temat tego, jaka wartość ekologiczna, ale i finansowa kryje się w energooszczędności.

Dla sprawnych samorządów

Wśród jednostek samorządu terytorialnego bardzo dużym zainteresowaniem cieszy się dotacyjno-pożyczkowy program „Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej”. Fundusz finansuje go częściowo ze środków gromadzonych na tzw. rachunku klimatycznym, uzyskanych ze sprzedaży przez Polskę nadwyżek praw do emisji CO2, w ramach Protokołu z Kioto. Na początku października br. zakończono piąty już nabór wniosków. W ten sposób Fundusz dofinansowuje kompleksowe działania, powodujące w efekcie znaczący spadek zużycia energii w szkołach, szpitalach, przedszkolach - średnio o 70 proc.

Najczęściej jest to wymiana drzwi, okien, ocieplenie stropodachów, energooszczędne systemy oświetleniowe, modernizacja sieci cieplnej, wymiana źródeł ciepła, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii itp..  W ramach tego programu inwestor może uzyskać 30 proc. dotację ze środków pochodzących z rachunku klimatycznego, a dodatkowo NFOŚiGW oferuje preferencyjną pożyczkę na pokrycie dalszych 60 proc. kosztów inwestycji. Beneficjent może w ten sposób uruchomić swój projekt, pokrywając na starcie jedynie 10 proc. kosztów ze środków własnych, pożyczkę zaś może spłacać z oszczędności pozyskanych dzięki przeprowadzonej inwestycji.

A co dla indywidualnych?

Na co może liczyć indywidualny Kowalski, decydujący się na budowanie domu energooszczędnego? Pod koniec września ubiegłego roku w NFOŚiGW został zatwierdzony nowy program dopłat do kredytów na budowę lub zakup domów i mieszkań energooszczędnych dla inwestorów indywidualnych. Obecnie w Funduszu  trwają  intensywne prace nad dopracowaniem szczegółów i opracowaniem zasad współpracy z bankami, by ten nowy produkt finansowy już w pierwszym kwartale tego roku pojawił się na rynku.

Będą oferowane dotacje sięgające 50 tys. zł lub 16 tys. zł brutto jako premie dla inwestorów indywidualnych za osiągnięcie ambitnego standardu energetycznego przy budowie – odpowiednio – domu lub mieszkania. Dofinansowanie będzie miało formę dopłat do kredytów hipotecznych zaciąganych w bankach, które przystąpią do tego programu. Dzięki współpracy z sektorem bankowym, dysponującym rozbudowaną siecią placówek, produkt będzie dostępny na terenie całego kraju, a rynkowa konkurencja o klienta pomiędzy bankami uchroni go przez zawyżonymi marżami lub oprocentowaniem kredytu.

Warto jednak zaznaczyć, że osoby fizyczne szukające finansowego wsparcia swoich energooszczędnych inwestycji, powinny go również poszukać w swoich instytucjach regionalnych – funduszach wojewódzkich lub w urzędach gmin, które w 2010 roku przejęły wpływy, ale i zadania zlikwidowanych wtedy gminnych funduszy ochrony środowiska. Rolą Narodowego Funduszu w polskim systemie finansowania ochrony środowiska jest bowiem, przede wszystkim, wspieranie inwestycji znacznie większych, o ponadregionalnym zasięgu.

Kiedy i jakie wsparcie dla OZE? 

Czy osoby lub instytucje pragnące zainwestować w odnawialne źródła energii (OZE) wszystkich typów mogą zgłosić się do Funduszu po wsparcie? Na co mogą liczyć? Programy wsparcia OZE, opracowane i wdrożone przez NFOŚiGW, zapewniają dofinansowanie dużym inwestycjom OZE, których koszt przekracza 10 mln zł. Na wsparcie realizacji mniejszych obiektów (2-10 mln zł) środki przekazywane są do regionów, w ramach współpracy podpisanej z zainteresowanymi funduszami wojewódzkimi. Od roku 2010 podpisano umowy i wydano promesy dofinansowania OZE na łączną kwotę ponad 1,5 mld zł.

Teraz zarówno Fundusz , jak i przede wszystkim inwestorzy, z zapartym tchem oczekują na zakończenie prac i uchwalenie przez Sejm RP ustawy o odnawialnych źródłach energii, której kolejną roboczą wersję Ministerstwo Gospodarki udostępniło 4 października ubiegłego roku. Bez tego podstawowego dokumentu strategicznego, określającego reguły wspierania rozwoju OZE, inwestorzy nie są w stanie opracować planu biznesowego dla takiego przedsięwzięcia, wstrzymują się więc z podpisywaniem umów i zaciąganiem zobowiązań.

Rośnie popularność kolektorów

Lawinowo natomiast rośnie zainteresowanie gospodarstw domowych i wspólnot mieszkaniowych dopłatami do kredytów na kolektory słoneczne. Za pośrednictwem banków partnerskich, NFOŚiGW przekazuje dotację wysokości 45 proc. brutto kosztów zakupu i montażu kolektorów. Program działa 2 lata, skorzystało z niego już 30 tys. gospodarstw domowych.  W tym roku podjęto decyzję o zwiększeniu jego budżetu z 300 do 450 mln zł, gdyż bez niej już w przyszłym roku środki zostałyby wyczerpane. Na stronie internetowej Funduszu: nfosigw.gov.pl/kolektory  można na bieżąco śledzić efekty wdrażania tego produktu finansowego.

2013 rok jest już trzecim rokiem funkcjonowania programu dopłat do kolektorów słonecznych – limit zobowiązań na ten rok przekroczy 120 mln zł.  Dla programu wsparcia budowy domów i mieszkań energooszczędnych będzie to natomiast sam początek – w pierwszym roku, gdy dopiero wejdzie on w życie i będzie stopniowo zdobywał popularność, przewidywany budżet na poziomie 10 mln zł. W kolejnych latach będzie on jednak szybko rósł - do 2015 wyniesie łącznie już ok. 100 mln.

Ewa Grochowska