- Czy w Polsce, biorąc pod uwagę naszą szerokość geograficzną, opłaca się montować kolektory słoneczne? Opinie są podzielone - jedni uważają, że dzięki nim ma się ciepłą wodę prawie za darmo przez połowę roku, inni, że jest to zbędny wydatek, bo w naszym kraju za mało jest dni słonecznych. Kto ma rację?

- Fakt, Polska to nie Hiszpania, ale nawet w naszych warunkach geograficznych nasłonecznienie przez większość roku jest na tyle mocne, że można, a nawet trzeba je wykorzystać.

Najczęściej notowane wartości promieniowania słonecznego, bezpośredniego w naszym kraju, mieszczą się w granicach od 600 do 800 W/m2. W najgorętszych letnich miesiącach wartość nasłonecznienia wynosi nawet do 1200 W/m2. Im bardziej na południe, tym warunki nasłonecznienia są lepsze.

Polska charakteryzuje się bardzo nierównomiernym rozkładem promieniowania słonecznego w cyklu rocznym. Dlatego 80 proc. całkowitej rocznej sumy nasłonecznienia przypada głównie na sześć miesięcy sezonu wiosenno-letniego, tj. od początku kwietnia do końca września.

W najbardziej słonecznych miesiącach czas aktywności słońca osiąga nawet 16 godzin. W zimie czas ten skraca się do 8 godzin dziennie, ale nawet to wystarcza, by energia słoneczna przyniosła nam realne oszczędności.

- Na rynku kolektory słoneczne występują w różnych wersjach. Czym powinniśmy się kierować przy wyborze kolektorów płaskich, a czym myśląc o posiadaniu kolektorów próżniowych?

- Rozróżnienie kolektorów na płaskie i próżniowe związane jest z budową oraz sposobem pozyskiwania przez nie energii słonecznej. Budowa kolektorów jest także bezpośrednio związana z ich wydajnością.

Kolektory płaskie są niezwykle atrakcyjne cenowo i, co za tym idzie, popularne. Cechują się dużą wydajnością w okresie wiosenno-letnim. Ich zastosowanie pozwala skutecznie podgrzać wodę użytkową, czy wodę w basenie.

Z kolei kolektory próżniowe skonstruowane są w oparciu o rury próżniowe. Próżnia pomiędzy ściankami rur jest najlepszym znanym izolatorem. Dzięki temu temperatura powietrza nie ma wpływu na efektywność kolektora, a tym samym kolektor lepiej sprawdza się w okresie przejściowym.

Wewnętrzna ścianka rur w naszych kolektorach jest pokryta powłoką absorpcyjną o bardzo wysokiej zdolności pochłaniania promieni słonecznych. Umieszczenie rur nad wysoko refleksyjnym lustrem parabolicznym CPC (Compound Parabolic Concentrator), którego geometria zapewnia absorpcję promieni słonecznych padających pod różnym kątem w zależności od pory dnia, pozwala osiągnąć najlepsze uzyski.

Nawet przy niekorzystnym kącie nasłonecznienia, do zbierania promieniowania słonecznego wykorzystywana jest tutaj cała powierzchnia absorbera.

W okresie przejściowym - od października do marca - oszczędności, które przynoszą kolektory, są niższe niż w okresie letnim, kiedy słońca jest o wiele więcej. Wszystko zależy jednak od warunków pogodowych.

Zdarzają się mroźne, lecz bardzo słoneczne zimy, a w takich warunkach kolektory próżniowe są bardziej efektywne od pozostałych. Łatwo absorbują ciepło i dzięki izolacji w postaci próżni nie tracą energii na zewnątrz. Uzyski są wtedy niższe niż w lecie, ale w jakimś stopniu zawsze uda nam się coś zaoszczędzić.

Na przykład, jeżeli temperatura wody w sieci ma około 10°C,  energia słoneczna pomoże nam podgrzać ją z 10°C do 30°C. Podstawowe źródło energii, takie jak gaz, olej, elektryczność zostanie wtedy uruchomione na krótki okres — tylko po to, żeby podgrzać wodę z 30°C do np. 40°C, czyli standardowej temperatury kąpieli. Bez kolektorów piec musiałby podgrzewać wodę nie o 10, lecz o 30°C.

- Jeżeli zdecydujemy się na montaż kolektorów słonecznych, to jakie powinniśmy przyjąć kryteria opłacalności? Ile modułów potrzebuje do ogrzania ciepłej wody użytkowej np. 4-osobowa rodzina w domu jednorodzinnym  o powierzchni 120 m2?

- Przyjmuje się, że średnie dzienne zużycie ciepłej wody dla 4-osobowej rodziny wynosi 280 litrów. Do jej ogrzania wystarczy zestaw 3 kolektorów i 300-litrowy zbiornik wody użytkowej. Taki zestaw to koszt ok. 9.000 zł netto. Energia potrzebna na podgrzanie tej wody to ok. 6500 kWh rocznie, co wynosi około 3000 zł rocznie.

Kolektory pokrywają od 60 do 70 proc. rocznego zapotrzebowania na ciepłą wodę, co zmniejsza nasze wydatki na energię elektryczną minimum o 2000 zł! Ogrzewając wodę w kotle na olej opałowy  uzyskamy jeszcze większe oszczędności, które skrócą okres zwrotu kosztów inwestycji zaledwie do kilku lat.

- Przeanalizowaliśmy nasze potrzeby, ustaliliśmy kryteria i z kalkulacji wychodzi, że warto byłoby zainstalować kolektory słoneczne. Z jakimi kosztami montażu musimy się liczyć oraz czy można je zamocować tzw. metodą gospodarczą?

- Oczywiście, można montować kolektory „metodą gospodarczą”, jednak zgodnie z zaleceniami producenta, zawartymi w dokumentacji technicznej normami oraz zachowaniem zasad sztuki instalatorskiej.

Są osoby, którym wykonanie instalacji nie sprawi problemu. Jeśli jednak nie miało się dotychczas żadnej styczności z jej wykonywaniem, lepiej skorzystać z pomocy fachowca. Koszt wykonania takiej usługi  określa cennik instalatora i trudno tutaj podawać jakieś konkretne kwoty.

- Mamy zamontowane kolektory słoneczne. Jak o nie dbać, by służyły jak najdłużej? Po jakim czasie powinniśmy pomyśleć o ewentualnej ich wymianie i czy w ogóle trzeba je wymieniać?

- Prawidłowo wykonana instalacja solarna jest w zasadzie bezobsługowa. Należy tylko pamiętać, by zgodnie z zaleceniami, co 5 lat wymieniać płyn solarny. Kolektory objęte są długim okresem gwarancji – nawet do 15 lat.

Żywotność absorbera określa się na poziomie 25 lat. Nie znaczy to, że po tym czasie kolektor się zepsuje, tylko w związku ze zużyciem materiału jego parametry mogą się obniżyć.

Oszczędności wynikające z instalacji mogą się zmniejszyć. Użytkownik będzie musiał wówczas podjąć decyzję, czy wymienić instalację na nową, czy nie ma takiej potrzeby, bo uzyskane oszczędności są dla niego nadal satysfakcjonujące. 

- Dziękuję za rozmowę.