Sytuacja może jednak zmienić się choćby ze względu na to, że efektywność nowoczesnych paneli rośnie, a ich ceny – maleją. Na aktualny stan rzeczy powinno także wpłynąć wprowadzenie w życie ustawy o odnawialnych źródłach energii, przygotowanej przez ministerstwo gospodarki.

Jej projekt zakłada m. in. zastosowanie ułatwień w zakresie instalowania mikro instalacji oraz opodatkowania osób czerpiących zyski z wytwarzania energii.

W ustawie zostaną także określone stałe ceny, które w najbliższych latach będą obowiązywać w przypadku odsprzedaży profesjonalnemu dostawcy energii wyprodukowanej w instalacjach OZE.

Należy przy tym jednak zauważyć, że gospodarstwa domowe, które we własnym zakresie wytwarzają energię elektryczną, nie mogą zrezygnować z dostaw prądu z elektrowni, a sprzedając nadmiar wyprodukowanej przez siebie energii po niższej cenie, nie mogą przy tym liczyć na korzystniejsze warunki jej zakupu.

Do produkcji prądu z promieni słonecznych wykorzystuje się zjawisko fotowoltaiczne. W wyniku naświetlania fotoogniw, zawierających krzem krystaliczny, pomiędzy ich dolną i górną warstwą powstaje napięcie. Pojedyncze ogniwo jest w stanie wytworzyć od 2 do 4 Wp mocy (Wp – moc maksymalna uzyskiwana w specjalnych warunkach pomiarowych, zwanych warunkami standardowymi STC).

To wartość zbyt niska, aby mogła znaleźć praktyczne zastosowanie, dlatego też ogniwa są łączone szeregowo w module fotowoltaicznym, których moc osiąga wartości nawet 300 Wp. Pojedyncze ogniwa są umieszczane w laminacie wykonanym z foli, która chroni je przed wilgocią, korozją oraz zanieczyszczeniami oraz dodatkowo zapewnia próżnię.

Połączone w zespoły, zwane też panelami fotowoltaicznymi, zamontowane na specjalnych konstrukcjach oraz wyposażone w niezbędne okablowanie, tworzą łatwe w obsłudze, trwałe i ekologiczne źródła energii elektrycznej.

Na najczęściej zadawane pytania odpowiada Europe Solar Production

- Jakie moduły fotowoltaiczne są do optymalnego zastosowania w Polsce?

- W zależności od lokalizacji najlepsze do zastosowania w Polsce są moduły polikrystaliczne (instalacje dachowe i zlokalizowane na otwartym terenie) oraz amorficzne (lokalizacje okresowo zacienione względnie instalacje fasadowe budynków).

- Co najczęściej kupują Polacy?

- Ponieważ najlepszy stosunek ceny do wydajności uzyskamy z modułów polikrystalicznych, to właśnie ten typ modułów jest najbardziej popularny w Polsce. Również żywotność ma znaczenie na wybór tego właśnie rodzaju modułów.

- Jaka jest przyszłość tego rynku w Polsce w związku z projektowanymi u nas zmianami prawnymi?

- W Polsce podobnie jak w Europie największe szanse rozwoju mają małe i średnie instalacje, tworzące sieć prosumentów, czyli jednocześnie producentów i konsumentów energii elektrycznej.

W ten sposób unikamy przesyłu energii elektrycznej na długie odległości oraz lepiej bilansujemy lokalnie popyt z podażą energii elektrycznej. Obok rozwoju instalacji prosumenckich będą się również rozwijać inteligentne systemy zarządzania energią, które w wielu przypadkach będą stanowić integralną część instalacji prosumenckiej. Ważne jest to, że  instalacje prosumenckie z uwagi na stosunkowo niewielkie nakłady (kilka do kilkunastu tysięcy złotych) mogą być zakupione prawie przez każdego mieszkańca naszego kraju.

- Co najczęściej ulega awarii w ogniwach fotowoltaicznych?

- Najsłabszym punktem w instalacjach fotowoltaicznych jest inwerter i dlatego też jego producenci  dają na niego najkrótszy okres gwarancji – najczęściej  jest to 5 lat.

W przypadku prawidłowo wykonanych i zmontowanych modułów fotowoltaicznych ich okres żywotności przekracza 25 lat (okres gwarancji) i dlatego planując inwestycję  warto zwrócić uwagę na optymalny wybór dostawcy technologii.

- Ile można zarobić na produkcji energii z mikro instalacji miesięcznie? Czy to w ogóle w obecnych warunkach jest możliwe?

- W przypadku małych prosumenckich  instalacji fotowoltaicznych (do 40 kW), biorąc pod uwagę zapisy projektowanej ustawy o OZE, będą one świetnym odciążeniem budżetu domowego.

Może być to szczególnie istotne, jeśli będziemy w stanie uzyskać na taką inwestycję niskooprocentowany kredyt lub dotację. Przy średnich i dużych inwestycjach (powyżej 100 kWp), bez uruchomienia systemowego wsparcia czy to w formie dotacji, czy taryf gwarantowanych dla różnych rodzajów instalacji ciężko będzie osiągnąć satysfakcjonującą stopę zwrotu z inwestycji (wyższą od dostępnych na rynku finansowym).

Poziom możliwych do uzyskania przychodów zależy z jednej strony od wielkości instalacji fotowoltaicznej, a z drugiej strony od ceny energii elektrycznej  jaką uzyskamy.

Z kolei wielkość instalacji fotowoltaicznej będzie miała wpływ na system wsparcia, jaki będziemy otrzymywali za wyprodukowany prąd.  Przy instalacji prosumenckiej o mocy 5 kWp będziemy w stanie uzyskać kilkadziesiąt złotych miesięcznie przychodów (przy cenie energii elektrycznej na poziomie 170 PLN/MWh).

Roczny przychód przy sprzedaży energii będzie oscylować w granicach 1000 PLN (najczęściej będzie niższy z uwagi na częściowe zużycie energii przez wytwórcę). Instalacje duże, pracujące w oparciu o system aukcyjny, to przychody uzależnione od zaproponowanej przez inwestora OZE ceny energii elektrycznej (podczas aukcji).

- Jakie są najczęściej popełniane błędy przez firmy montujące te ogniwa?

- Każdy instalator oraz inwestor powinien zdać sobie sprawę z faktu, że moduł fotowoltaiczny to bardzo delikatny element instalacji fotowoltaicznej, którego podstawową częścią  składową są bardzo cienkie i kruche płytki krzemowe (ich grubość to ok. 0,2 mm).

Dlatego w pierwszej kolejności należy unikać wprowadzania do modułów fotowoltaicznych naprężeń, ponieważ będą one szkodziły instalacji fotowoltaicznej w dłuższym okresie czasu i jednocześnie będą wpływały na przyspieszony spadek jej wydajności.

Również planowanie instalacji fotowoltaicznej to bardzo istotny punkt. W tym obszarze najważniejszym elementem jest uwzględnienie zacienienia instalacji fotowoltaicznej, które bardzo często przyczynia się do znacznego okresowego spadku jej wydajności.

Nie należy zapominać także o kwestiach bezpieczeństwa czyli prawidłowym uziemieniu, czy też o wykonaniu zabezpieczeń nadnapięciowych instalacji fotowoltaicznej (częsta przyczyna uszkodzenia odbiorników elektrycznych podpiętych do sieci).

Podczas planowania zakupów elementów składowych instalacji fotowoltaicznej warto poprosić dostawcę o przedłożenie stosownych certyfikatów i świadectw jakości, gdyż oszczędności w tym zakresie mogą drogo kosztować inwestora.

- Kiedy to się w Polsce będzie opłacać?

- To czy i kiedy będzie się opłacać inwestowanie w fotowoltaikę, z jednej strony zależy od przyjętych przez rząd rozwiązań prawnych w zakresie systemów wsparcia inwestycji OZE. Z drugiej strony opłacalność to również kwestia oczekiwań inwestora oraz odbioru tego typu inwestycji przez społeczeństwo, ponieważ zyski to nie tylko finanse, ale to również czyste powietrze, którym oddychamy.

System wsparcia inwestycji OZE będzie z jednej strony miał postać zapisów ustawy OZE, ale z drugiej strony to również programy lokalne lub wojewódzkie, nadzorowane przez NFOŚiGW,  WFOŚiGW czy BOŚ.

W Szwajcarii wystarczyło wprowadzić regulację mówiącą, że każdy nowobudowany obiekt budowlany musi posiadać ekologiczne źródła energii. W Polsce, z uwagi na dużo niższe możliwości finansowe społeczeństwa, z powszechnością fotowoltaiki prawdopodobnie będziemy musieli poczekać na dalszy spadek cen, który bez wzrostu wolumenu sprzedaży ciężko będzie osiągnąć.

Dzisiaj niestety z uwagi na niewielki rynek fotowoltaiki w Polsce ceny instalacji fotowoltaicznych są stosunkowo wysokie i perspektywy dużych spadków cen związanych z efektem skali na razie są bardzo ograniczone.

Grażyna Kurowska