Jednym z największych problemów, z jakimi borykają się właściciele gospodarstw rybnych, jest ochrona ich przed ptakami drapieżnymi. Głośne dźwięki i migające światła to konwencjonalne sposoby na zapobieganie atakom.

Innowacyjnym rozwiązaniem jest zainstalowanie nad zbiornikiem wodnym (w formie dachu) elektrowni fotowoltaicznej, która chroni ryby a hodowcom pozwala dodatkowo zarobić.

Rozwiązanie jest proste. Instalacja fotowoltaiczna nad zbiornikiem z rybami jest tylko kamuflażem dla drapieżnych ptaków. Przelatując nie widzą one z góry ryb, bo zasłaniają je panele.

Natomiast wytworzona energia elektryczna jest czystym zyskiem gospodarstwa rybnego, które może ją sprzedać potem elektrowni. Dokładnie takie rozwiązanie zastosowała firma ABB - światowy lider branży elektroenergetycznej - w gospodarstwie rybnym Mezos w południowo-zachodniej Francji.

Rolnictwo high-tech

Wydaje się, że należy rozpocząć od historii. Kiedy cofniemy się do lat 50. ubiegłego wieku i spojrzymy na gospodarstwo rolne pod względem energetycznym, to stwierdzimy, że poza oświetleniem (energia elektryczna lub nafta do lampy) było samowystarczalne.

Typowe gospodarstwo rolne do produkcji używało siły pociągowej koni. Dziś sytuacja przedstawia się inaczej, do produkcji używa się energii elektrycznej i paliw płynnych, służących do napędu urządzeń i maszyn rolniczych.

Istnieje wiele metod produkcji energii w gospodarstwach rolnych, począwszy od kolektorów słonecznych i fotowoltaicznych, małych przydomowych siłowni wiatrowych, a kończąc na produkcji energii elektrycznej i ciepła w biogazowniach rolniczych, wykorzystujących do tego celu biomasę odpadową i uprawy celowe.

Najczęściej jednak spotykaną metodą produkcji ciepła na własne potrzeby energetyczne jest wykorzystanie nadwyżki słomy. Na Warmii i Mazurach,  w województwach: podkarpackim, lubelskim i pomorskim można spotkać niejedną taką instalację.

Dobrych przykładów wykorzystania lokalnych zasobów biomasy rolniczej, upraw energetycznych i energii słonecznej możemy się uczyć od Duńczyków, Szwedów, Francuzów, Austriaków czy Niemców.

W Austrii w regionie Guessing funkcjonuje wiele wiejskich lokalnych kotłowni wraz z kolektorami słonecznymi, które zaopatrują gospodarstwa w ciepło do ogrzewania pomieszczeń.

Niektóre z nich zaopatrują prawie 20 gospodarstw. To ciekawe inicjatywy na małą skalę. By nastąpiła poprawa wykorzystania energii w rolnictwie niezwykle istotne są działania w skali gminy i wsi.

Sprawy poszanowania energii, wykorzystania lokalnych zasobów energii odnawialnej, wymagają szerokiej akcji edukacyjno-promocyjnej. Do wdrażania nowych technologii i urządzeń zmniejszających zużycie energii konieczne jest wsparcie finansowe, np. w formie dotacji lub innych zachęt, takich jak ulgi podatkowe.

Rozwój małych instalacji wytwarzających energię elektryczną na sprzedaż bez nowelizacji prawa energetycznego w Polsce jest praktycznie niemożliwy.

Obecnie takie same procedury są wymagane od inwestora, który buduje instalacje na kilka MW, jak i od inwestora kilkunasto- lub kilkudziesięciokilowatowych inwestycji. Czas najwyższy to zmienić.

Jak to robią we Francji?

Elektrownia fotowoltaiczna jest własnością Soleil des Landes, spółki celowej, która sprzedaje energię elektryczną operatorowi sieci, chroniąc jednocześnie ryby przed ptakami drapieżnymi. Rozwiązanie gwarantuje gospodarstwu również przychody z tytułu wynajmowania powierzchni powyżej zbiornika wodnego Soleil desLandes.

Ogniwa fotowoltaiczne to służące do produkcji energii elektrycznej cienkie półprzewodnikowe płytki z krzemu, które pod wpływem promieniowania słonecznego produkują energię elektryczną.

Przemiana energii promieniowania słonecznego na energię elektryczną (przemiana fotowoltaiczna) jest jedynym znanym sposobem bezpośredniej przemiany światła, prowadzącym do wytworzenia uniwersalnego nośnika energii, jakim jest prąd elektryczny.

Ogniwa fotowoltaiczne mają następujące zalety: energia elektryczna wytwarzana jest bezpośrednio, moc jest wytwarzana nawet w pochmurne dni przy wykorzystaniu światła rozproszonego, obsługa i konserwacja wymagają minimalnych nakładów.

Miliony małych ogniw fotowoltaicznych (generujących od kilku mW do kilku W mocy) zasila obecnie zegarki, kalkulatory, zabawki, radia, przenośne telewizory i wiele innych dóbr konsumpcyjnych. Najczęstsze są systemy wolnostojące średniej skali, produkujące od kilku W do kilku tysięcy W.

Ogniwa fotowoltaiczne znajdują swoje zastosowanie w rolnictwie, np. do zasilania różnego rodzaju suszarni, wentylacji pomieszczeń, napędzania pomp nawadniających pola uprawne lub napowietrzania i ochrony stawów rybnych.

Układy autonomiczne nie są wymagane w zastosowaniach, gdzie zapotrzebowanie na energię danego odbiornika pokrywa się z czasem, w którym akurat promienie słoneczne docierają do ogniw.

Rozwiązanie francuskie obejmuje wszystkie niezbędne urządzenia automatyki i elektryki – falowniki, szafy prądu stałego i zmiennego, transformatory, rozdzielnicę, okablowanie, wyposażenie budynku, układy sterowania oraz system nadzoru i rejestracji danych Scada z możliwością zdalnego dostępu, jak również optymalizację systemu w celu zapewnienia wysokiego uzysku energii, pomimo wyzwań związanych z wielkością zbiornika wodnego, nad którym ułożono panele słoneczne.

ABB była również odpowiedzialna za dostarczenie podstacji, która została zaprojektowana tak, aby sprostać wymaganiom lokalnego systemu dystrybucyjnego średniego napięcia.

ABB otrzymała zamówienie w czerwcu 2011 roku, tego samego miesiąca rozpoczęła prace u klienta, a uruchomiła elektrownię i podstację cztery miesiące później, w październiku.  

Firma dostarczyła kompletny zestaw rozwiązań systemowych dla elektrowni, włączając w to projekt, prace wykonawcze, zarządzanie projektem, instalację i uruchomienie.

Szybkie wykonanie projektu było kluczowym wymogiem klienta, któremu zależało, aby zmieścić się w wyższych taryfach za energię elektryczną, jakie obowiązywały wówczas dla elektrowni  fotowoltaicznych instalowanych na dachach.

Właścicielem gospodarstwa rybnego jest Viviers de France, jeden z największych krajowych producentów ryb słodkowodnych i owoców morza.

Grażyna Kurowska